S. Sazonov'un Anıları : Rusya Eski Dışişleri Bakanı (1910-1916)

... Sazanov'un Prag'da kaleme aldığı anıları, döneminin siyasi olaylarına ışık tutmakta, bu çerçevede öncesi ve ilk yıllarıyla Birinci Dünya Savaşına, Avrupa'nın güçlü ve emperyalist devletleri arasındaki ilişkilere geniş yer vermektedir. Anılarda Rusya'nın diğer komşularıyla ilişkilerinin yanı sıra, Osmanlı Devleti'yle olan ilişkileri de kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. Sazonov'un, döneminin Rus dış politikasını belirleyen ve yöneten bir kişi olması kuşkusuz anıların önemini arttırmaktadır. Ancak bu konuda öncelikle gözönünde tutulması gereken husus bunun emperyalist bir devletin dış politikası olduğu gerçeğidir. Ayrıca kendisinin Hıristiyan olmayı önemseyen bir Rus milliyetçisi olduğu da göz ardı edilmemelidir. Dolayısıyla Sazonov'un zaman zaman barışçı ve haktan yana bir görüntü vermeye çalışmasına rağmen anıların her satırı emperyalizmin çelişkilerini içermektedir. Biz metin kısmında müdahalede bulunmayı yöntem olarak uygun görmediğimizden, burada bazılarına değinmekte yarar gördük... (Sunuş'tan)