İstanbul Külliyatı 10 Cumhuriyet Dönemi İstanbul İstatistikleri 10. Ulaştırma (1933 - 1996)

Ülke coğrafyasının yaklaşık % 1'ine, nüfusunun da % 13'üne sahip olan İstanbul ilimizin ülke içinde ayrı bir önemi bulunmaktadır. Bu önemi; iktisadi, sosyal, kültürel ve siyasi yapısındaki nisbi avantaj ve farklılıklarından kaynaklanmaktadır. İstanbul'un sahip olduğu avantajları, cazibe merkezi haline gelmesine ve nüfusunun çok hızlı bir şekilde artmasına neden olmuştur. Son yıllarda, nüfusu her sene orta büyüklükteki bir şehir kadar artan İstanbul'un ulaşım yapısının ülke geneline göre farklı bir yapı arzetmesi de kaçınılmaz olmaktadır. İstanbul'un ulaşım açısından ülke içindeki konumuna bakıldığında, ülke geneliyle zaman zaman benzer, zaman zaman da farklı bir yapı ortaya koyduğunu söylemek mümkündür. Bu çalışmada İstanbul'un ulaşım yapısı; motorlu kara taşıtları, trafik kazaları, deniz taşıtları ve hava meydanları itibariyle ele alınmaktadır. Bu anlamda İstanbul'un ulaşım yapısı ana hatlarıyla aşağıdaki gibi özetlenmiştir. Motorlu kara taşıtları miktarı ülke geneli ve İstanbul'da yıllar itibariyle artmıştır. Ancak, bu artış ülke genelinde İstanbul'a göre daha yüksektir. Nitekim 1933 yılında ülke genelinde 7.133 olan bu miktar, 1959'da 100.000'i, 1973'te 500.000'i, 1977 yılında 1, 1986'da 2, 1991'de 3, 1993'de 4 ve 1996'da da 5 milyonu aşarak 5.137.565 olmuştur. İstanbul'da ise 1933'de 2.326 motorlu taşıt var iken, 1952'de 10.000, 1963'de 50.000, 1971'de 100.000, 1978'de 250.000, 1988'de 500.000'i ve 1996'da 1.000.000'u aşmış ve 1.036.252'ye ulaşmıştır. Öte yandan, İstanbul'da bulunan motorlu taşıtların ülke genelindeki payında zamanla, özellikle de 1991'den sonra, nispi bir azalma görülmektedir. Gerçekten, ülke genelindeki motorlu taşıtların %25-30'lar kadarı İstanbul'da bulunurken, bu pay 1991'den itibaren 19'lar civarına düşmüştür. Yine, Türkiye genelindeki otomobillerin 1978'e kadar %30 ve bütün yıllarda %24'lerden daha fazlası İstanbul'da bulunmaktadır... Doç. Dr. Sedat Murat