Sınırlar ve Kardeşler : İran ve Azerbaycanlı Kimliği

Farklı kültürler arasındaki ideolojik hareketlilik, karşıtlık ve uzlaşma merkezi konumundaki bir bölgede yaşayan Azerbaycanlılar, 19. yüzyılın ikinci yarısına kadar Türk, İranlı veya Müslüman kimlikleri arasına kesin çizgiler koymazken, 19. yüzyılın sonlarına doğru farklı bir Azerbaycanlı ulusal kimliği ortaya çıkmaya başladı ve bu ortak kimlik siyasal bir güç ve bir mücadele alanı durumuna geldi. 20. yüzyılın başında Osmanlı İmparatorluğunun çöküşü sonucu Müslüman ve Osmanlı kimliklerinin zayıflayarak Türk devlet kimliğinin ortaya çıkması ve İranın devlet kimliğindeki değişim, Azerbaycanlı kimliği konusundaki tartışmayı şiddetlendirdi. Tarihçiler arasında tarihî sınırları hakkında kesin bir fikir birliği olmayan Azerbaycanın kimlik sorunu, İran milliyetçiliği, Azerbaycan milliyetçiliği ve Türkçülük ideolojilerinin destekçileri tarafından sürekli manipüle edilmiş bir olgudur. Kimlik türlerini, üzerine kurulu olduğu farklı kimlikleri bir araya getiren ulusal kimlik, doğuştan gelen ve yetiştiriliş biçimiyle pekiştirilen özelliklerden kaynaklanan etnik kimlik ve varlığını ulusal kimlik üzerine inşa eden devlet kimliği olarak ele alan Brenda Shaffer bu çalışmasında, Azerbaycanlı kimliğini tarihten günümüze gelen süreç içinde, köken, kültür, din, dil, siyaset ve nüfus dağılımı çerçevesinde incelerken, siyasî ve edebî süreli yayınlardan ve radyo ve televizyon yayınlarından da örnekler vererek, Azerbaycanlı kimliği üzerine son yıllarda yapılmakta olan tartışmaları gözler önüne seriyor.