Marksizm ve Sosyalizm Üzerine Düşünceler

Mehmet Ali Aybar Türkiye'de sosyalizm tarihinin özgün kişiliklerinden biridir. Özellikle Marksizm konusunda alışılmış şematik yorumun dışına çıkmış, sosyalizm ve devrim sorununu ve buna bağlı olan parti örgütlenmesi meselesini Türkiye bağlamında tartışma gündemine sokmuştur. İnsan merkezli bir sosyalizm şiarının tartışılmaz tarafı olan Mehmet Ali Aybar, ölümünden sonra arşivinde bulunan ve Aylin Özman tarafından yayına hazırlanan Marksizm ve Sosyalizm Üzerine Düşünceler kapsamında hümanizma etrafında yapılandırdığı Marx yorumunu, bilimsellik kaygısının Marksist düşüncenin gelişimi açısından anlamını ve yeni yorum ve ele alışların kaçınılmazlığını en açık bir biçimde dile getirmektedir. Marksizm ve Sosyalizm Üzerine Düşünceler'in dikkat çekici ve önemli tarafı bilim tarihinden yola çıkarak, Marksizmde nedensellik sorunsalını, Leninizm-Stalinizmin "bilimsel sosyalizm" yanılsamalarını ve bu bağlamda Leninist-Stalinist ideolojinin Marx'ın öğretisi ile olan ilişkisini eleştirel bir biçimde irdelemesidir. Sosyalizmin kendinde devrim için gerekli olan tartışma, Aybar gibi eleştirelliğini yapıcı bir şekilde Marksizm yorumuna katabilen bir aydın tarafından bütün bir hayat boyunca işlenmiştir. Sosyalizm ve devrim konusunda tartışmanın yakıcı sorunları bugün de karşımızda bütün ciddiyetiyle durmaktadır ve Aybar bir kez daha bu sorunların yakıcılığını, tartışmaya taraf olanlara ısrarla hatırlatmaktadır.