Cem Sultan'ın Sergüzeşti : (Vâkıât-ı Sultan Cem ve Gurbet-nâme-i Sultan Cem)

Fatih Sultan Mehmed'in üç oğlunun en küçüğü olan Cem Sultan'ın hikayesi belki üç beş sayfada toplanabilecek kadar kısadır. Ancak meselenin içeriği oldukça vahim bir cinayetten ibarettir. Abisi Sultan II. Bayezid'le giriştiği saltanat mücadelesinde birçok defa ihanete uğrayan şehzade, neticede mağlup olmuş ve Rumeli'ne geçerek saltanat mücadelesine buradan devam edebilmenin hayaliyle Rodos şövalyeleriyle anlaşma yapmıştır. Rodos'a gitmek amacıyla Gorgos limanında başlayan yolculuğu, aslında onu on üç yıl sürecek esaretin kollarına taşımıştır. Önce Rodos şövalyelerinin, ardından başta papalık olmak üzere, Fransa ve Macaristan'ın Osmanlı'ya karşı kullandıkları bir koz durumuna düşen Cem Sultan, henüz otuz beş yaşındayken şehadet şerbetini içmiştir. Cem Sultan'ın sergüzeştiyle ilgili en önemli kaynaklar, şehzadenin yolculuğu boyunca yanından ayrılmayan Haydar Bey tarafından yazılmış “Vâkıât-ı Sultan Cem” ve müellifi meçhul olan “Gurbet-nâme-i Sultan Cem” isimli eserlerdir. Bu çalışmada önce Aşıkpaşa-zâde, İdris Bidlisi, Hoca Sadeddin Efendi, Solak-zâde Mehmed Hemdemî, Abdurrahman Şeref, Mizancı Murad Bey, Ahmed Refik gibi farklı dönemlerde yaşamış Osmanlı müelliflerinin ve İ. Hami Danişmend, İ. Hikmet Ertaylan gibi Cumhuriyet dönemi yazarlarının eserlerinde yer alan, konuyla ilgili bilgileri derleyerek giriş bölümünü oluşturduk. Ardından Mehmed Arif Bey tarafından Tarih-i Osmanî Encümeni Mecmuasında yayınlanan “Vâkıât-ı Sultan Cem” ve Fransız Milli Kütüphanesinde bulunan “Gurbet-nâme-i Sultan Cem” isimli eserleri transkript ederek iki kitabın metnine çalışmamızda yer verdik. “…Diledim ki merhum ve mağfur Cem Sultan hazretlerinin sergüzeştini kısaca ve apaçık bir şekilde kaleme getireyim. Okuyanlara rikkat galebe ettiğinde, merhumu hayır dua ile anıp ruhunu şad eyleyeler…”