21. Yüzyılda Bölgesel Ve Küresel Aktörlerin Orta Asya Siyaseti

Orta Asya cumhuriyetleri ve bölgesi, 1990'ların başında bağımsızlıklarını kazanmalarından itibaren dünya siyasetinde ve bilim dünyasında önemli inceleme konularından biri haline gelmişlerdir. Aradan geçen 30 yıllık süreçte bölgesel ve küresel politikada istikrarlı adımlarının yanı sıra henüz çözülmemiş kimi sorunlara ev sahipliği yapsalar da Orta Asya devletleri Soğuk Savaş sonrası boşluk döneminde dahi büyük boyutlu çatışmalara sahne olmadan geçiş sürecinin zor yıllarını atlatmışlardır. Bu süreçte bölgeyi gündemde tutan bir husus, bölgenin yakın bölgesel ve küresel güçlerin de sürekli ilgi alanı olmaya devam etmesidir. Çünkü Orta Asya dış aktörlerin gerek bölge ülkeleriyle gerekse birbirleriyle rekabet-işbirliği temelinde şekillenen dinamik bir jeopolitikte yer almaktadır. Dolayısıyla bölgesel ve küresel aktörlerin bağımsızlıklarının 30. yılına gelindiğinde Orta Asya cumhuriyetlerine ve Orta Asya bölgesine yönelik siyasetlerinin incelenmesi önem arz etmektedir. Bu nedenle çalışmada öncelikle Orta Asya'nın bölgeliğine ilişkin kavramsal ve tarihsel bir çerçeve sunulmuş, bölgesel (Türkiye, Rusya, İran, Hindistan) ve küresel (ABD, Çin, AB) aktörlerin Orta Asya bölgesine yönelik siyasetleri ekonomik, askeri, siyasi ve sosyo-kültürel açılardan analiz edilmiş, sonuçta bu siyasetlerin kesişim noktalarına ilişkin tespitler yapılmıştır.