100 Soruda Fransız İhtilali

Fransız İhtilali'nin özelliklerinden biri ve en önemlisi, burjuvazinin tüccar ve aracı kanadının, 1789-1793 döneminde birçok konuda eski rejimle uzlaşmaya yanaşmasına karşılık, artı ürünü, artı emeği feodal aristokrasi tarafından elinden alınan küçük üreticinin, köylünün ve zanaatkarın da başkaldırarak eski rejime kesin darbeyi vurmuş olmasıdır. Emekçi halkın da zaman zaman desteklediği küçük burjuvazinin ancak 1794 yılında (Yıl II) eski rejimin bütün maddî kalıntılarını ortadan kaldırabilmiş olması, üzerinde durulması gereken önemli bir noktadır.Marksist tarihçi Albert Soboul'un belirttiği gibi, Fransız İhtilali'ni, Batı'da daha kesin bir deyimle Atlantik bölgesinde, Fransa'dan önce İngiltere'de, Amerika'daki İngiliz sömürgelerinde, İsviçre'de ve Hollanda'da gerçekleşen, sonra Fransa'ya, oradan da yine İsviçre ve Hollanda'ya atlayan, ardından Almanya ve İtalya'ya geçen burjuva ihtilâllerinin sadece bir halkası olarak görmek, yanlış olacaktır. Yanlış olacaktır, çünkü bu ihtilâller sadece Batı'da, özellikle Atlantik bölgesinde patlak vermemiş, 19. yüzyılda kapitalist ekonominin yerleşebildiği bütün ülkelerde (Japonya gibi) meydana gelmiştir. Asıl önemli olan, bu görüşün Fransız İhtilali'nin kendi özelliklerine gereken yeri vermemesi, bu özelliklerin üzerinde durmasıdır.