Üst Düzey Düşünme Becerileri : Eleştirel Düşünme, Yaratıcı Düşünme, Yansıtıcı Düşünme, Problem Çözme

Geleneksel öğrenme yaklaşımları bilginin bireye aktarılmasında işe koşulabilecek öğretim araçlarına ve bunların nasıl kullanılacağına odaklanırken çağdaş öğrenme yaklaşımları bireyi merkeze alarak öğrenmenin doğasını açıklamaya çalışmakta ve öğrenmeyi öğrenme konusuna yoğunlaşarak temel becerileri ele almaktadır. Bu temel becerilerin üzerine inşa edildiği esas yeti ise düşünme olarak karşımıza çıkmaktadır. Günümüz eğitim programlarının öncelikli hedefleri arasında yer alan düşünme becerileri; bireyin bilgiye ulaşma, bilgiyi edinme, işleme, kullanma ve onunla ilgili bir çıkarıma varma süreçlerinde belirleyici bir etkenlerdir. Öyle ki bu eğitim programlarını başarılı bir şekilde tamamlamış bir bireyden beklenen en belirgin özellik, kendi düşünme süreçleri üzerinde düşünebiliyor olmasıdır. Yüzyıllardır değişerek gelişen eğitim anlayışı gelinen bugünkü noktada bilgiyi depolayan ve bunu ihtiyaçları doğrultusunda kullanan bireyi değil, bilgiyi düşünerek üreten ve yine düşünerek insanlık için en etkili şekilde kullanan bireyi temel almaktadır. Birey doğru ve etkili düşünme becerileri vasıtasıyla beynini bilgi yığınlarıyla dolu bir depo olmaktan kurtarmakta; ona, bilgi akışını işlevsel bir şekilde düzenleyen yönetici özelliği kazandırmaktadır. Beynin kazanmış olduğu bu işlevsel rol, asgari enerjiyle azami fayda elde etme ilkesi bağlamında şekillenmektedir. Üst düzey düşünebilen birey ulaştığı bilgiyi sorgulayarak, karşılaştırarak, yargılayarak, analiz ederek, yordayarak ve değerlendirerek sonuca ulaşmaktadır. Birey elde ettiği bilgiyi depolamanın yollarını aramakla meşgul olmak yerine bu bilgiyi üst düzey düşünme süreçlerinin emrine sunarak daha anlamlı kazanımlar elde etmeyi amaçlamaktadır. Düşünme becerilerinden hareketle bahsi geçen temel özellikler doğrultunda elinizdeki bu kitapta düşünme becerileri genel hatlarıyla ele alınmaya çalışılmış, özellikle üst düzey düşünme becerileri bağlamında derinleştirilmiş ve düşünme becerileri arasındaki ilişkiler göz önünde bulundurularak dikkatlerinize sunulmaya çalışılmıştır. Düşünme ve eleştirel düşünme kısımları kitabın yazarı tarafından kaleme alınan Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Eleştirel Temel Dil Becerileri Ölçeklerinin Geliştirilmesi başlıklı doktora tezinden alınmış, diğer üst düzey düşünme becerileri tezden bağımsız yazılmıştır. Üst düzey düşünebilen bireylerin çoğunlukta olduğu bir toplum olabilme hayal ve hedefine katkı sağlayabileceği düşünülen bu çalışmanın ilerleyen baskılarında uygulama ve etkinliklerle genişletilmesi düşünülmektedir. Bu amaçla her türlü eleştiri ve desteğe açık olan kitabın faydalanmak isteyen her bireye katkı sağlaması temenni edilmektedir. Editör Doç. Dr. Oğuzhan SEVİM