Türkiye ve Maverâ-yı Kafkasya İlişkileri İçerisinde Trabzon ve Batum Konferansları ve Antlaşmaları (1917-1918), 2002 basım

ÖNSÖZ BİBLİYOGRAFYA KISALTMALAR GİRİŞ BİRİNCİ BÖLÜM İHTÎLÂLLER DÖNEMİNDE MAVERÂYI KAFKASYA VE TÜRKİYE A.ŞUBAT İHTİLÂLİ VE MAVERÂ-YI KAFKASYA 1- Şubat İhtilâli 2- Özel Maverâ-yı Kafkasya Komitesi "O z a k o m " 3- Ekim İhtilâli'ne Kadar Maverâ-yı Kafkasya'daki Diğer Önemli Gelişmeler a) Sovyetlerin (Şurâların) Kurulması b) Siyasî Partiler ve Faaliyetleri c) Bakû'de Yapılan Kafkasya Müslümanları Kurultayı ve Diğer Kongreler d) Şimâlî Kafkasya'daki Gelişmeler e) Geçici Hükûmet ve Ermeniler 4- Geçici Hükûmet'in Türkiye Politikaları B. EKİM İHTİLÂLİ VE MAVERÂ-YI KAFKASYA 1- Ekim İhtilâli . 2- İhtilâl Sonrası Bolşevik Politikaları a) Bolşevik Hükûmeti'nin Müslümanlara Karşı Siyaseti b) Bolşevik Hükûmeti'nin Ermeni Siyaseti ve "Türk Ermenistanı" Meselesi 3- Bağımsızlık Yolunda Maverâ-yı Kafkasya a) Maverâ-yı Kafkasya Komiserliği "Z a k a v k o m " b) Maverâ-yı Kafkasya Seymi C. TÜRKİYE-MAVERÂ-YI KAFKASYA İLİŞKİLERİNİN BAŞLAMASI 1- Brest-Litovsk Mütarekesi 2- Erzincan Mütarekesi 3- Türkiye ve Maverâ-yı Kafkasya Arasında Ermeni Mezâlimine Dair Yazışmalar İKİNCİ BÖLÜM TRABZON KONFERANSI A. KONFERANS ÖNCESİ SİYASÎ VE ASKERÎ GELİŞMELER 1- Türkiye'nin Kafkasya Politikası 2- Türkiye'nin Maverâ-yı Kafkas Komiserliğine Yakınlaşma Çabaları a) Türkiye'nin Girişimiyle Başlayan İlk Barış Yazışmaları b) Maverâ-yı Kafkas'a Çağrı 3- Ermeni Mezâliminin Artması Karşısında Türk İleri Harekâtının Başlaması B. MAVERÂ-YI KAFKASYA İLE AYRI BARIŞ FİKRİ 1- Konferansa Karar Verilmesi 2- Niçin Trabzon? 3- Seym'in Barış İçin Şartları 4- Brest-Litovsk Barışı'na Göre Elviye-i Selâse 5- Maverâ-yı Kafkasya İçin Sonun Başlangıcı: Brest-Litovsk Antlaşması'nın Reddi 6- Elviye-i Selâse'nin Tahliye Talebi ve Etkileri 7- Niçin Ayrı Barış? C. KONFERANS HAZIRLIKLARI 1- Heyetlerin Teşkil Edilmesi a) Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin Teşekkülü b) Türk Heyeti'nin Teşekkülü 2- Heyetlerin Trabzon Yolculuğu a) Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin Trabzon'a Gelişi ve Bununla İlgili Gelişmeler b) Türk Heyeti'nin Trabzon'a Gelişi D. KONFERANSIN TOPLANMASI 1- Heyetlerin Gayr-ı Resmî İlk Temasları 2- Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin Karaya Çıkması ve Ağırlanması 3- Heyetlere Verilen Yetki ve Talimatlar a) Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin Yetkileri ve Aldığı Talimatlar b) Türk Heyeti'nin Yetkileri ve Aldığı Talimatlar 4- Trabzon'da Müzâkerât Öncesi Son Gelişmeler E. KONFERANSIN GÜNDEMİ VE MÜZAKERELER 1- Birinci Oturum a) I. Celse b) II. CelseTürk Heyeti'nin İlk Beyannâmesi: "Kiminle Görüşüyorum?" c) Birinci Oturum Sırasındaki Gizli Görüşmeler ve Düşünceler 2- İkinci Oturum a) "Konferansın Başkanlığı" Meselesi. b) Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin Cevabî Beyannâmesi c) Türk Heyeti'nin İkinci Oturumdan Sonraki İstihbârât ve Kanaatleri 3-Üçüncü Oturum a) Türk Heyeti'nin Brest-Litovsk Barışı'nda Israr Ederek Verdiği Karşı Beyannâme b) Türk Heyeti'nin Üçüncü Oturumdan Sonraki İstihbârât ve Kanaatleri c) Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin Brest-Litovsk Barışı'nı Reddeden Cevabî Beyannâmesi d) Üçüncü Oturum Sonrasındaki Gizli Görüşmeler aa) Müslümanlarla Gerçekleştirilen Gizli Temaslar bb) Gürcülerle Gerçekleştirilen Gizli Temaslar aaa) "Unsur-ı Muzırr" bbb) Batum Meselesi e) Üçüncü Oturum Sonrasındaki Diğer Gelişmeler aa) Muhtelif Yazışmalar bb) Seym'deki Görüşmeler: "Yaklaşan Yol Ayrımı" 4-Dördüncü Oturum a) Türk Heyeti'nin Yeni Beyannâmesi: "Brest-Litovsk Barışı'nda Israr ve İlân-ı İstiklâl Talebi". b) Enver Paşa'nın Direktif ve Beklentileri 5- Beşinci Oturum a) Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin Cevabı ve Yeni Beyannâmesi: "1914 Sınırının İadesi ve "Türk Ermenistanı" İçin Muhtariyet Talebi" b) Türk Heyeti'nin Cevabî Sert Beyannâmesi: "Türk Ermenistanı" Talebini Red ve Brest-Litovsk Barışı'nda Sonuna Kadar Israr" c) Türk Heyeti'nin Beşinci Oturum Sonrasındaki Rapor, İstihbârât ve Muhtelif Yazışmaları d) Müzâkerelere Geçici Olarak Ara Verilmesi F. KONFERANSA ARA VERİLEN DÖNEMDE TİFLİS VE TRABZON'DAKİ GELİŞMELER 1- Tiflis'teki Gelişmeler a) Maverâ-yı Kafkas Delegasyonu'ndan Küçük Bir Heyetin Tiflis'e Gönderilmesi b) Seym'deki Görüşmeler aa) Trabzon'dan Gönderilen Heyetin Seym'e İzahat Vermesi bb) Maverâ-yı Kafkasya'da Hükûmet Değişikliği ve Çhenkeli'ye Geniş Yetkiler Verilmesi cc) "Hurma Dalı" ve "Dikenler" c) Seym'e İzâhât Veren Heyetin Trabzon'a Dönmesi 2-Trabzon'daki Gelişmeler a) Türk Heyeti'nin Selâhiyet Talebi ve Bu Talebin Reddi b) Türk Heyeti'nin Maverâ-yı Kafkasya Hakkındaki İstihbârâtı c) Türk Heyeti'nin Konferansa Ara Verilen Dönemde Yaptığı Gizli Görüşmeler aa) Müslüman Murahhaslarla Yapılan Gizli Temaslar . bb) Gürcülerle Yapılan Gizli Temaslar - cc) Ermenilerin Gizli Görüşme İsteği . d) Trabzon'da Bir Şimâlî Kafkas Heyeti . 3- Bakû'deki Mart Hadiseleri ve Seym'deki Etkileri . G. KONFERANSIN İKİNCİ SAFHASI 1- Müzâkere Öncesi Son Gelişmeler . 2- Konferansın Altıncı ve Son Oturumu. a) Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin Cevâbî Beyannâmesi: "Brest-Litovsk Barışı'nın Reddine Karşılık Türkiye'ye Birtakım Arazilerin Sunulması" b) Konferansa Yeniden Ara Verilmesi c) Altıncı Oturum Öncesi ve Sonrasında Türk Heyeti'nin Gizli Temasları ve Edindiği Kanaatler 3- Türk ve Maverâ-yı Kafkas Heyetleri Arasındaki Gündem Dışı Gelişmeler a) Türk Heyeti'nin Nihaî Notası: "21 Mart Beyannâmesini 48 Saat Zarfında Kabul Edin" b) Türk Notası Karşısında Çhenkeli'nin Seym'e Teklifi c) Seym'in Cevabı d) Batum Meselesi ve Maverâ-yı Kafkas Heyeti'ndeki Müslüman Murahhasların Babıalî'ye Verdikleri Muhtıra: "Batum Gürcülerde Kalmalı" 4- Brest-Litovsk Barışı'nın Kabul Edilmesi Yolunda Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin Çalışmaları 5- Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin Brest-Litovsk Barışı'nı Kabul Etmesi 6- Türkiye'nin Maverâ-yı Kafkasya'dan Yeni Talepleri a) Batum'un Teslim Edilmesi İsteği b) Bağımsızlığın İlân Edilmesi İsteği 7- Tiflis'te Savaş Rüzgârları a) Türkiye'ye Öfke b) Azerîler ve Türkiye; Tartışmalar, Suçlamalar c) Savaş İlânı 8- Konferansın Sona Ermesi a) Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin Tiflis'e Çağrılması b) Trabzon'daki Son Gelişmeler ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BATUM KONFERANSI A. KONFERANSIN TOPLANMASINA KADAR TÜRK İLERİ HAREKÂTININ SAFHALARI 1- Birinci Cihan Harbi'nden Önceki Türk-Rus Sınırına Kadar Devam Eden Türk İleri Harekâtı 2) 1914 Sınırının Aşılması ve Türk Ordusu'nun Elviye-i Selâse'yi İşgal Etmesi B. KONFERANS ÖNCESİNDEKİ SİYASÎ GELİŞMELER 1- Trabzon Konferansı'nın Sona Ermesiyle Birlikte Tiflis'teki İlk Gelişmeler a) Türkiye Aleyhine Yayımlanan Beyannâmeler b) Çhenkeli'nin Trabzon'dan Döndükten Sonraki İlk Faaliyetleri 2- Maverâ-yı Kafkasya Bağımsız Cumhuriyeti a) Bağımsızlık Düşüncesiyle İlgili Gelişmeler b) Türkiye'nin Yeni Barış Teklifi ve Etkileri c) Seym'deki Görüşmeler ve Bağımsızlık İlânı. d) Maverâ-yı Kafkas Hükûmeti'nin Bağımsızlık Konusunda Bölge Halkına Tamimi 3- Türk Taleplerinin Maverâ-yı Kafkasya Tarafından Kabul Edilmesi 4-Türkiye'nin Maverâ-yı Kafkasya Bağımsız Cumhuriyeti'ni Tanıması 5- Maverâ-yı Kafkasya'da Hükümet Değişikliği C. HAZIRLIKLAR VE KONFERANSIN TOPLANMASI 1- Konferansa Karar Verilmesi 2- Konferansın Yeri 3- Heyetlerin Tespiti ve Batum Yolculuğu a) Türk Heyeti'nin Seçilmesi ve Batum'a Gitmesi b) Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin Seçilmesi ve Batum'a Gelişi 4- İstanbul'da Bulunan Şimâlî Kafkas Heyeti'nin Batum'a Gelmesi 5- Müzakereler İçin Türk Heyeti'ne Verilen Talimatlar 6- Maverâ-yı Kafkasya'nın Müzakerelerden Beklentileri 7- Konferansta Almanlar 8- Rusya'nın Konferansa Katılma Teşebbüsleri D. BATUM'DA TÜRKİYE VE MAVERÂ-YI KAFKASYA HEYETLERİ ARASINDAKİ MÜZAKERELER 1- Resmî Görüşmeler 2- Gündemdışı Gelişmeler a) Nota Teatileri aa) Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin İlk Notası bb) Türk Heyeti'nin İleri Harekâtın Yeniden Başlamasına Dair Notası ve Bunun Etkileri cc) Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin İlk Notasına Türk Heyeti'nin Cevabı dd) Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin İkinci Notası ee) Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin İkinci Notasına İlave Olarak Sunulan Cevabî Notası ff) Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin Yeni Notası ve Bununla İlgili Gelişmeler gg) Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin İkinci Notasına Türk Heyeti'nin Cevabî Notası hh) Maverâ-yı Kafkas Heyeti'nin İlâve Notasına Türk Heyeti'nin Cevabî Notası b) Almanya'nın Arabuluculuk Teşebbüsleri c) Maverâ-yı Kafkas Federasyonu'nun Dağılmasından Önce Batum'daki Son Gelişmeler E. MAVERÂ-YI KAFKAS FEDERASYONU'NUN DAĞILMASI VE MÜZAKERELERE AYRI HEYETLER HALİNDE DEVAM EDİLMESİ 1- Federasyonun Dağılması a) Ayrılığa Giden Yol b) Seym'in Kendisini Feshetmesi ve Maverâ-yı Kafkas Federasyonu'nun Dağılması 2- Türk Heyeti'nin 26 Mayıs Tarihli Nihaî Ültimatomu 3- Maverâ-yı Kafkasya'da Müstakil Cumhuriyetler a) Gürcistan Cumhuriyeti b) Azerbaycan Cumhuriyeti c) Ermenistan Cumhuriyeti. 4- Batum Müzakerelerine Ayrı Heyetler Halinde Devam Edilmesi a) Türk-Ermeni Görüşmeleri b) Türk-Gürcü Görüşmeleri c) Türk Azerî Görüşmeleri d) Türk-Şimâlî Kafkas Görüşmeleri F. BATUM ANTLAŞMALARI 1- Müşterek Antlaşmalar a) Bakû-Batum Petrol Hattı Antlaşması b) Maverâ-yı Kafkasya Şimendiferlerinin Taksimine Dair Antlaşma 2- Münferit Antlaşmalar . a) Türkiye-Azerbaycan Antlaşmaları aa) Dostluk Antlaşması bb) Birinci Ek Antlaşma cc) İkinci Ek Antlaşma dd) Geçici Ek Antlaşma b) Türkiye-Gürcistan Andaşmaları aa) Barış ve Dostluk Antlaşması bb) Barış ve Dostluk Antlaşmasına Birinci İlâve cc) Barış ve Dostluk Antlaşmasına İkinci İlâve dd) Barış ve Dostluk Antlaşmasına Üçüncü İlâve ee) Barış ve Dostluk Antlaşmasının Geçici Ek Antlaşması ff) Barış ve Dostluk Antlaşmasının Geçici Ek Antlaşmasına İlâve c) Türkiye-Ermenistan Antlaşmaları aa) Barış ve Dostluk Antlaşması bb) Barış ve Dostluk Antlaşmasına İlâve cc) Barış ve Dostluk Antlaşmasına Birinci İlâve dd) Barış ve Dostluk Antlaşmasına İkinci İlâve ee) Barış ve Dostluk Antlaşmasına Üçüncü İlâve ff) Barış ve Dostluk Antlaşmasının Geçici Ek Antlaşması d) Türkiye-Şimalî Kafkasya Antlaşmaları aa) Dostluk Antlaşması bb) Geçici Ek Antlaşma SONUÇ GENEL DİZİN EKLER VE BELGELER