Onomasyoloji: Kuramdan Bilime Doğru - Rus Dili Örneği

Onomasyoloji (Yunanca: óνομασία (adlandırma, isimlendirme) ve λογος (söz, konuşma) ya da adlandırma bilimi, dilbilim çerçevesinde oluşan ve günümüzde bilimin bilişsel paradigmasının doğrultusunda gelişen araştırma alanlarından biridir. Adlandırma biliminin çıkış noktası gerçeklik- insan zihni - dil arasındaki etkileşimdir. Adlandırma bilimi gerek nesnel gerekse öznel gerçeklikteki nesnelerin, olguların ve olayların adlarının oluşum sürecinin yanı sıra adların nesne/olgu/olaylarla ilişkilendirme süreci üzerine de odaklanmaktadır.
Adlandırma kuramı çerçevesinde geliştirilen yaklaşım, dile yönelik bütünlükçü bir bakış açısını hedeflemektedir. Bu bağlamda hem art zamanlı hem de eş zamanlı bir inceleme yöntemi öngörülmektedir. Adlandırma kuramı çerçevesinde gerçeklik ile ilgili bilgilerin dil dizgesinde nasıl biçimlendirildiği sorusu ön plana çıkmaktadır. Bu bağlamda dil dizgesindeki adlandırma modellerinin araştırılması dile yönelik farklı bir bakış açısı sunmaktadır. Adlandırma kuramına dayanılarak bir dil dizgesindeki adlandırma modellerinin araştırılması, bu dilin “bilişsel yapısı”nın ortaya çıkarılmasını sağlayacaktır. Bu bilişsel yapı, başta dil tipolojisi olmak üzere dil araştırmalarındaki yaklaşımların bütünlük içinde ele alınması için bir çıkış noktası olabilir.
Bu kitapta, Rusya'da geliştirilen adlandırma kuramı Türkçede ilk kez tanıtılmıştır. Kitapta tanıtılan kuramsal bilgilerin Türkiye'de adlandırma biliminin gelişmesine katkıda bulunacağını, kitaptaki uygulamanın ise başta Rus dili olmak üzere diğer diller ile çalışan araştırmacıların ilgisini çekip farklı dillerdeki adlandırma modellerinin araştırılması için bir başlangıç noktası olacağını umuyoruz.